اجرای استخر، سونا و جکوزی از طراحی تا بهره برداری

اگر همین حالا در حال ساخت یک ویلا، مجموعه ورزشی یا حتی یک خانه شخصی هستید، احتمالاً چند بار در گوگل سرچ کرده اید: «مراحل اجرای استخر چیه؟» «برای ساخت سونا و جکوزی چقدر باید هزینه کنم؟» «چطور جلوی نشتی و خرابی تجهیزات رو بگیرم؟» و احتمالاً مثل بسیاری از کارفرماها یک نگرانی بزرگ دارید:

اینکه پروژه استخر یا سونا بعد از چند ماه تبدیل نشه به محل هزینه های تکراری و تعمیرات اعصاب خوردکن.

واقعیت اینه که ساخت استخر و سونا یک کار کاملاً تخصصی است مثل ساخت یک اتاق نیست که بعد از چند اشتباه بشه با کمی بتونه کاری و نقاشی حلش کرد. اینجا هر میلی متر در بتن ریزی، هر درجه در تنظیم دما، و هر لیتر در محاسبه دبی آب می تونه در آینده ده ها میلیون تومان تفاوت ایجاد کنه.

چرا اجرای اصولی استخر اهمیت حیاتی دارد

در ظاهر، استخر و جکوزی فقط یک فضای لوکس هستند. اما واقعیت این است که با یک مجموعه دائماً در تماس با آب سروکار داریم؛ جایی که کوچک ترین ضعف در سازه یا تأسیسات می تواند خیلی سریع خودش را نشان بدهد. خیلی از پروژه هایی که بعد از چند ماه به مشکل می خورند، از همان روز اول محکوم به شکست بوده اند. نشت های ریز از دیواره ها، فشار های اشتباه روی فیلتر، گرم نشدن آب، کدر شدن آب، یا حتی بوی نم و رطوبت داخل ساختمان این ها نتیجه یک نکته از قلم افتاده در طراحی اولیه اند.

معمولاً وقتی مشکل خودش را نشان می دهد، دیگر کار از کار گذشته. چون برای رسیدن به نقطه نشتی باید کاشی ها برداشته شوند، بتن بررسی شود، لوله کشی دوباره تست شود… و این یعنی هزینه ای که از خود ساخت اولیه هم بیشتر می شود.

نیازسنجی اولیه استخر

قبل از اینکه حتی یک خط طراحی یا یک متر خاکبرداری انجام شود، پروژه باید دقیق تعریف شود. خیلی از کارفرماها از همین مرحله ضربه می خورند. باور کنید 80٪ اشتباهات در همین مرحله رخ می دهد. در همان جلسه اول باید مشخص شود:

استخر برای چه استفاده ای است

ورزشی؟ خانگی؟ ویلا؟ هتل؟ سرگرمی؟ درمانی؟

استخر باید سرپوشیده باشد یا روباز؟

مصرف انرژی و سیستم تهویه کاملاً متفاوت می شود.

نوع سیستم گردش آب استخر اسکیمر باشد یا گاتر

(در ویلاهای کوچک اسکیمر معمولاً بهتر است، اما در هتل ها فقط گاتر استاندارد است.)

تصفیه خانه استخر کجا قرار بگیرد

گاهی کارفرما اتاق ۲×۲ می دهد و انتظار دارد تجهیزات ۴ برابر آن در آن جا شود!

سیستم ضد عفونی استخر چه باشد

کلر، نمکی، UV، اوزون  هرکدام بسته به شرایط پروژه متفاوت هستند.

طراحی معماری استخر

طراحی معماری استخر جایی است که زیبایی، تجربه کاربر و ایمنی کنار هم قرار می گیرد. خیلی ها فکر می کنند طراحی معماری یعنی انتخاب رنگ کاشی اما این فقط ۱۰٪ ماجراست.

معماری استاندارد استخر یعنی

• عمق مناسب برای شنا، تفریح و کودکان

• جانمایی درست اسکیمرها یا گاتر برای جمع آوری چربی سطح

• طراحی پله ها و نشیمن ها به گونه ای که ایمن و راحت باشند

• انتخاب کف پوش با ضریب اصطکاک R10 (مسئله ای که اغلب نادیده گرفته می شود)

• نورپردازی ضدآب، کم مصرف و ایمن

• شیب بندی صحیح دور استخر برای جلوگیری از ورود آب باران به محوطه

به عنوان مثال در تجربه کارفرما های مختلف در اجرای ویلا های شمال، تقریباً 30٪ مشکلات ناشی از اشتباه در همین مرحله بوده:

شیب بندی اشتباه باعث ورود آب باران شده بودن و زیاد شدن رطوبت باعث زرد شدن لبه استخر شده بود.

طراحی سازه استخر

اگر قرار باشد یک بخش را «حساس ترین نقطه» پروژه بدانیم، همین مرحله است. فشار آب روی دیواره ها دائم است و کوچک ترین ضعف در آرماتوربندی یا بتن ریزی خیلی سریع تبدیل به ترک و نشتی می شود. ترک هایی که شاید در ابتدا دیده نشوند ولی بعد از چند ماه، ناگهان باعث خالی شدن آب یا نم زدگی اطراف می شوند. بیشترین نشتی ها در گوشه ها و نقاط اتصال ایجاد می شود جایی که اگر جزئیات اجرایی رعایت نشود، هیچ آب بندی ای جلو آن را نمی گیرد. برای همین است که طراحی سازه استخر با طراحی دیوارهای معمولی ساختمان قابل مقایسه نیست.

اصول حیاتی طراحی سازه استخر

• آرماتوربندی ویژه برای فشار هیدرواستاتیک
• درز انبساطی برای استخرهای طولانی
• بتن ریزی عیار بالا و ویبره استاندارد
• آب بندی صحیح (نه کار نمادین و سطحی)
• Key plan در گوشه ها برای جلوگیری از نشتی

تاسیسات مکانیکی در اجرای استخر

تقریباً هر مشکلی که کارفرما از استخرش تعریف می کند از کدر شدن آب گرفته تا سوختن پمپ مستقیماً به سیستم تاسیسات مکانیکی بر می گردد. اگر پمپ با فیلتر هماهنگ نباشد، فشار بالا می رود. اگر حجم آب درست محاسبه نشود، گردش کامل انجام نمی شود. اگر نوع ضدعفونی اشتباه باشد، آب سریع بو می گیرد.

خیلی ها تصور می کنند «جکوزی کوچک است، پس سیستم ساده ای دارد»، اما جکوزی حتی حساس تر است. فشار نازل ها، گردش آب، دما این ها باید جداگانه طراحی شوند. اگر جکوزی سیستم مشترک با استخر داشته باشد، هم آلودگی منتقل می شود، هم دما درست تنظیم نمی شود.

سونای خشک و بخار هم هرکدام رازهای خودشان را دارند. اگر گردش هوا درست نباشد، سونا یا بیش ازحد خشک می شود یا آزاردهنده. اگر سقف سونای بخار درست عایق نشود، چکه آب سرد تجربه استفاده را خراب می کند.

اجرای درست و مرحله به مرحله پروژه استخر

خیلی از پروژه ها روی کاغذ عالی اند، اما در اجرا به مشکل می خورند. مثلاً لوله کشی تحت فشار تست نمی شود و بعد از نصب کاشی، نشتی خودش را نشان می دهد. یا بتن بدون ویبره کافی ریخته می شود و داخلش حفره های ریز ایجاد می شود.

آب بندی بدون در نظر گرفتن رطوبت سازه اجرا می شود و بعداً پوسته می کند. اجرای یک استخر خوب، بیشتر از هرچیز نیاز به تجربه و نظارت دارد. هر مرحله باید تست شود از تست سازه گرفته تا تست فشار لوله ها.

در عمل، دو پروژه با یک نقشه ممکن است کاملاً متفاوت اجرا شوند<"> به خاطر تفاوت تیم اجرایی.

نکات حیاتی در اجرا:

• تست فشار لوله ها حداقل ۲۴ ساعت

• تست آبگیری سازه قبل از کاشی

• آب بندی دو مرحله ای

• بند کشی ضد جلبک

• نصب درست تجهیزات تصفیه خانه

مرحله راه اندازی استخر

وقتی تجهیزات نصب شد، کار تمام نشده. راه اندازی واقعی یعنی تست همه سیستم ها در شرایط واقعی. اگر پمپ ها توان کافی نداشته باشند، اگر دما بالا نرود، اگر گردش آب کامل نباشد، همین جا مشخص می شود.

حذف این مرحله یعنی چند ماه بعد، یک دفعه با مشکل روبه رو شدن و ندیدن دلیل. حتی کیفیت آب هم در همین مرحله مشخص می شود تنظیم pH و کلر، سنجش دما، بررسی اتصالات برق این ها بخشی از تحویل استاندارد پروژه اند.

کارهای لازم در این مرحله:

• تست پمپ ها

• تست دبی

• تست گرمایش

• تنظیم pH و کلر

• تست سیستم برق و ارت

• تست خط برگشت و مکش

بهره برداری و نگهداری از استخر

اگر استخر درست طراحی و اجرا شده باشد، نگهداری آن سخت نیست. اما اگر طراحی اشتباه باشد، نگهداری تبدیل به کابوس می شود. فیلتر مرتباً فشار می گیرد، آب مدام کدر می شود، مصرف انرژی سرسام آور می شود، و هر چند وقت یک بار یک دستگاه می سوزد. یک استخر خوب قرار نیست دردسر تولید کند قرار است تجربه ای آرام و بی دغدغه ایجاد کند.

یک برنامه نگهداری منظم شامل

• بک واش دوره ای

• تنظیم pH

• تست کلر

• سرویس فصلی هیتر

• بررسی درزها

• تمیزکردن اسکیمرها و گاتر

وقتی یک پروژه از همان ابتدا با نیازسنجی دقیق شروع شود، طراحی معماری و سازه اش با استاندارد باشد، محاسبات مکانیکی اش درست انجام شود، اجرا تحت نظارت باشد و عملیات راه اندازی جدی گرفته شود، نتیجه یک استخر است که سال ها بدون مشکل کار می کند، مصرف انرژی پایینی دارد و ارزش ملک را بالا می برد.